شناسایی، تمایز و ثبت رقم‌های انگور بومی و تجاری ایران

حفاظت و جلوگیری از خروج غیرقانونی ذخایر ژنتیکی (ژرم­پلاسم) انگور به‌عنوان مهم‌ترین سرمایه­های کشور، نیازمند شناسه‌دار کردن رقم­های تجاری و بومی و ثبت آن­ها در مراکز بین‌المللی است. این پروژه برای تمایز و ارزیابی مهم‌ترین رقم­های تجاری انگور ایران (فخری، پیکانی کاشمر، خوشناو، ریش‌بابای سفید و قرمز، بیدانۀ سفید و قرمز، شاهرودی، شصت عروس، یاقوتی، عسکری و میش پستان) بر پایۀ صفت­های ریخت‌شناختی (مورفولوژیک) یا ساختار ظاهری و فیزیولوژیک با هدف ثبت آن‌ها در مرکز بین‌المللی حفاظت از رقم­های گیاهی (UPOV) در استان‌های قزوین و آذربایجان غربی انجام شد. صفت­های رویشی و زایشی بنا بر دستورکار آزمون‌های تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS) طی دو سال در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد صفت­های کمی یا کیفی به تنهایی قادر به تمایز رقم­های انگور موردبررسی از یکدیگر نیستند. لیکن استفاده از ترکیب برخی از ویژگی­های کمی و کیفی به‌عنوان صفت­های کلیدی،کارایی کامل دارد. به‌طوری‌که با کاربرد امتیازهای یازده صفت شامل شمار پیچک­های متوالی، شکل پهنک برگ کامل، مقطع عرضی برگ کامل، شمار پارپهنک (lobe)، شکل دندانه، زمان آغاز رسیدن حبه، اندازه، شکل و رنگ پوست حبه، میزان آنتوسیانین گوشت و تشکیل دانه، به‌عنوان یک "گیاه کد" و یا بروز چهار صفت شامل رنگ میوه، تشکیل دانه، طول پیچک و مقطع عرضی برگ کامل، رقم‌ها به‌طور دقیق از همدیگر  متمایز شدند. بنابراین ثبت صفت‌های ظاهری، راهکاری ساده و مناسب برای جداسازی رقم­های انگور است و جز در موارد خاص، نیاز به انگشت‌نگاری ژنتیکی نیست.